Μαρτυρίες Ελλήνων Εβραίων και απομνημονεύματα

Έρικα Κούνιο Αμαρίλιο, Πενήντα χρόνια μετά… Αναμνήσεις μιας Σαλονικιώτισσας Εβραίας, επιμέλεια Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1995

Έρικα Κούνιο Αμαρίλιο, Αλμπέρτος Ναρ, Προφορικές μαρτυρίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, επιμέλεια- επίμετρο Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Ετς Αχάιμ, Παρατηρητής, Θεσσαλονίκη 1998

Γιακοέλ Γιομτώβ, Απομνημονεύματα, εισαγωγή Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Ίδρυμα Ετς Αχαϊμ, Θεσσαλονίκη 1993

Μαρσέλ Νατζαρή, Χρονικό 1941-1945, Ετς Αχάιμ, Θεσσαλονίκη, 1991

Μπέρρυ Ναχμία, Κραυγή για το αύριο, Κάκτος, Αθήνα 1989

Μάρκος Ναχόν, Μπιρκενάου. Το στρατόπεδον του θανάτου, Ίδρυμα Ετς Αχαϊμ, Θεσσαλονίκη 1991

Λεόν Περαχιά, Μαζάλ. Αναμνήσεις από τα στρατόπεδα του θανάτου (1943-1954), Θεσσαλονίκη 1990

Λίζα Πίνχας, Αντιμέτωπη με το Ολοκαύτωμα, Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, Αθήνα 2014

Ενδεικτική απομνημονευματογραφία

Πέτρος Ανταίος, Συμβολή στην ιστορία της ΕΠΟΝ, Καστανιώτης, Αθήνα 1978

Δημήτριος Δημητρίου (Νικηφόρος), Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης, Παρασκήνιο, Αθήνα 2015

Χρήστος Ζαλοκώστας, Το χρονικό της σκλαβιάς, Εστία, Αθήνα 2011

Ναπολέων Ζέρβας, Απομνημονεύματα, Μέτρον, Αθήνα 2000

Γεωργίος Καϊμάρας, Η Εθνική Αντίστασις του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων Ψαρρού 1941-1944, ΓΕΣ/Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού, Αθήνα 1979

Σπύρος Κωτσάκης, Εισφορά στο χρονικό της Κατοχής και της Εθνικής αντίστασης στην Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1986

Βασίλης Μπαρτζιώτας, Η Εθνική Αντίσταση στην αδούλωτη Αθήνα. Μερικοί βασικοί σταθμοί στην ιστορία της ΚΟΑ του ΚΚΕ, Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1984

Τάκης Μπενάς, Της Κατοχής. Μνήμες μικρές σαν χρέος, Θεμέλιο, Αθήνα 1990

Μήτσος Παρτσαλίδης, Διπλή αποκατάσταση της Εθνικής Αντίστασης, Θεμέλιο, Αθήνα 1978

Αναστάσιος Πεπονής, Προσωπική Μαρτυρία. Προσκήνιο, Αθήνα 2001 (δ’ έκδοση)

Κομνηνός Πυρομάγλου, Η Εθνική Αντίστασις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ-ΕΔΕΣ-ΕΚΚΑ, Δωδώνη, Αθήνα-Γιάννενα 1988 και του ιδίου, Ο Δούρειος Ίππος. Η εθνική και πολιτική κρίσις κατά την Κατοχή, Δωδώνη, Αθήνα 1978

Στέφανος Σαράφης, Ο ΕΛΑΣ, Αθήνα 1946 (β’ έκδοση 1964)

Φοίβος Τσέκερης, Εδώ Πολυτεχνείο στα χρόνια της Κατοχής. Από τους αγώνες με τη Σπουδάζουσα, Αθήνα, Εντός 2007

Ημερολόγια

Γιώργος Θεοτοκάς, Τετράδια Ημερολογίου 1939-1953, Εστία, Αθήνα 2003

 Δημήτρης Κρέμος, Το ημερολόγιο ενός Ελασίτη 1941- 1944, Παρασκήνιο, Αθήνα 1990.

Γιώργος Σεφέρης, Πολιτικό Ημερολόγιο Α΄, 1935-1944 (επιμ. Α. Ξύδη),Ίκαρος, Αθήνα 1992· Πολιτικό Ημερολόγιο Β΄, 1945-1947, 1949, 1952 (επιμ. Α. Ξύδη), Ίκαρος, Αθήνα 1985

Βαγγέλης Τζούκας (επιμ.), Ημερολόγια Στρατηγού Ναπολέοντα Ζέρβα 1942- 1945, Ωκεανίδα, Αθήνα 2013

Χάγκεν Φλάισερ, Αριστείδης Στεργέλλης (επιμ.), Ημερολόγιο Φαίδωνα Μαηδώνη (24.6. - 10.9.1944), Μνήμων, 9 (1982-1984), σ. 33-156

Χρήστος Χρηστίδης, Χρόνια Κατοχής, Αθήνα 1971

Γενικά έργα

Οι πρώτες επιστημονικές μελέτες για την Κατοχή και τη δεκαετία του 1940 συνολικά εμφανίζονται στα τέλη της δεκαετίας του 1970, με πρώτο ανάμεσά τους να ξεχωρίζει το έργο του Χάγκεν Φλάισερ (Im Kreuzschatten der Mächte. Griechenland 1941- 1944, Peter Lang 1986, αργότερα μεταφρασμένο στα ελληνικά).

Δύο άλλες σημαντικές μελέτες που εκδόθηκαν στα αγγλικά έμειναν δυστυχώς αμετάφραστες: Prokopes Papastrates, British Policy towards Greece during the Second World War, 1941-1944, Cambridge University Press, Καίμπριτζ 1984  και John L. Hondros, Occupation and Resistance. The Greek Agony, 1941-1944, Pella, Νέα Υόρκη 1983.

Μετά την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης το 1982, παρατηρήθηκε μια έκρηξη της ιστοριογραφικής παραγωγής έργων για την Κατοχή και τον Β’ Παγκόσμιο.

Τα έργα αναφοράς για μια συνολική επισκόπηση της περιόδου:

Πολυμέρης Βόγλης, Η ελληνική κοινωνία στην Κατοχή, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2011

Κατερίνα Γαρδίκα, Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Κώστας Ράπτης (εισαγωγή- επιμέλεια), Η μακρά σκιά της δεκαετίας του 1940. Πόλεμος- Κατοχή- Αντίσταση- Εμφύλιος, Τόμος αφιερωμένος στον Χάγκεν Φλάισερ, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2015 

Τζον Ιατρίδης (επιμ.), Η Ελλάδα στη δεκαετία 1940-1950. Ένα έθνος σε κρίση, Αθήνα 1984

Μαρκ Μαζάουερ, Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της Κατοχής, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1993

Γιώργος Μαργαρίτης, Από την ήττα στην εξέγερση. Ελλάδα άνοιξη 1941 - Φθινόπωρο 1942, Πολίτης, Αθήνα 1991

Χάγκεν  Φλάισερ, Στέμμα και Σβάστικα. Η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, Αθήνα, Παπαζήσης, τ.1 (1988), και τ. 2 (1995)

Χάγκεν Φλάισερ, Νίκος Σβορώνος (επιμ.),. Η Ελλάδα 1936-1944. Δικτατορία- Κατοχή- Αντίσταση, Πρακτικά Α’ Διεθνούς Συνεδρίου Σύγχρονης Ιστορίας, Αθήνα 1989

— (επιμ.), Η Ελλάδα ’36-’49. Από τη Δικτατορία στον Εμφύλιο. Συνέχειες και ασυνέχειες, Καστανιώτης, Αθήνα 2003

Ιστορία της Ελλάδας του 20^ου αιώνα, επιμ. Χρήστος  Χατζηιωσήφ, Προκόπης Παπαστράτης, Βιβλιόραμα, τόμοι Γ1, Γ2, Αθήνα 2010

Ταινίες

Για την πολύ ενδιαφέρουσα κινηματογραφική απεικόνιση της περιόδου 1941-1944, βλ. Γιώργος Ανδρίτσος, Η Κατοχή και η Αντίσταση στον ελληνικό κινηματογράφο 1945-1966. Αιγόκερως, Αθήνα 2004

Ντοκιμαντέρ

Χρονικό της Εθνικής Αντίστασης,αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ, σενάριο: Πέτρος Ανταίος, Αντώνης Βογιάζος, ιστορική έρευνα: Χάγκεν Φλάϊσερ, Οντέτ Βαρών, Προκόπης Παπαστρατής, ιστορικός σύμβουλος: Νίκος Σβορώνος, σκηνοθεσία: Αντώνης Βογιάζος, Σωτήρης Αναστασιάδης, 1985

Σημαίες οι φοβερές της Ελευθερίας,σενάριο και σκηνοθεσία Τάκη Σακελλαρίου, 2015

Το στάρι,ομάδα Ιστορισταί,2015

Καλάβρυτα. Άνθρωποι και Σκιές, σενάριο- σκηνοθεσία Ηλίας Γιαννακάκης, 2014

ΕκτόςΙστορίας. By-Standing and Standing- By, σκηνοθεσία Φωφώ Τερζίδου

May your Memory Be Love- The Story of Ovadia Baruch, 2007

Στράτος Δορδανάς, Έλληνες εναντίον Ελλήνων. Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941–1944, Αθήνα 2007.
 
Τάσος Κωστόπουλος, Η αυτολογοκριμένη μνήμη. Τα τάγματα ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη, Αθήνα 2005.
 
Δημήτρης Κουσουρής, Δίκες των δοσίλογων 1944–1949. Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη, Πόλις, Αθήνα 2014.
 
Νίκος Μαραντζίδης, Ζήτω το έθηνος. Προσφυγιά, κατοχή και εμφύλιος. Εθνοτική ταυτότητα και πολιτική συμπεριφορά στους τουρκόφωνους ελληνορθόδοξους του δυτικού κόσμου, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2001.

L. Baerentzen (1984), «Η λαϊκή υποστήριξη του ΕΑΜ στο τέλος της Κατοχής», Μνήμων, τχ. 9, σ. 157-173

Βερβενιώτη Τασούλα, Η γυναίκα της Αντίστασης. Η είσοδος των γυναικών στην πολιτική, Οδυσσέας, Αθήνα 1994

Πολυμέρης Βόγλης, Φλώρα Τσίλαγα, Ιάσονας Χανδρινός, Μενέλαος Χαραλαμπίδης (επιμ.), Η Εποχή των Ρήξεων. Η ελληνική κοινωνία στη δεκαετία του 1940, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2012

Στράτος Δορδανάς, Έλληνες εναντίον Ελλήνων. Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2006

Στράτος Δορδανάς, Η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη, επιβιώσεις του δοσιλογισμού στη μεταπολεμική Μακεδονία, Εστία, Αθήνα 2011

 Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Μνημεία της Λήθης. Ίχνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, Πόλις, Αθήνα 2014

J.L. Hondros, Occupation and Resistance. The Greek Agony, 1941-1944, Pella, Νέα Υόρκη, 1983

Μαρία Καβάλα, Η Θεσσαλονίκη στη γερμανική Κατοχή, διδακτορική διατριβή, τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας πανεπιστημίου Κρήτης, υπό έκδοση απ' τις εκδόσεις Κέδρος

Δημήτρης Κουσουρής, Δίκες των Δοσιλόγων 1944- 1949. Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη, Πόλις, Αθήνα 2014

Τάσος Κωστόπουλος, Η αυτολογοκριμένη μνήμη. Τα Τάγματα Ασφαλείας και η μεταπολεμική εθνικοφροσύνη, Φιλίστωρ, Αθήνα 2005

 Δήμητρα Λαμπροπούλου, Γράφοντας από την Φυλακή. Όψεις της υποκειμενικότητας των πολιτικών κρατουμένων. Νεφέλη, Αθήνα 1999

Χέρμαν Φρανκ Μάγερ,  Από τη Βιέννη στα Καλάβρυτα. Τα αιματηρά ίχνη της 117^ης μεραρχίας καταδρομών στη Σερβία και την Ελλάδα, μετάφραση Γιάννης Μυλωνόπουλος. Βιβλιοπωλείον της Εστίας, Αθήνα 2003

Βασίλης Μανουσάκης, Η ελληνική οικονομία στη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής, διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, υπό έκδοση

Νίκος Μαραντζίδης (επιμ.), Οι άλλοι καπετάνιοι. Αντικομμουνιστές ένοπλοι στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου. Εστία, Αθήνα, 2006

Ρίκη Βαν Μπούσχοτεν, Ανάποδα χρόνια. Συλλογική μνήμη και ιστορία στο Ζιάκα Γρεβενών, 1900-1950, Πλέθρον, Αθήνα 1997

Ηλίας Νικολακόπουλος, Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Χάγκεν Φλάισερ (επιμ.),  Ο Εχθρός εντός των τειχών. Όψεις του δωσιλογισμού στην Ελλάδα της Κατοχής, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006

 P. Papastrates, British Policy towards Greece during the Second World War, 1941-1944, Cambridge University Press, Κέμπριτζ 1984

Μ. Σαράφη (επιμ.), Από την Αντίσταση στον Εμφύλιο, Νέα Σύνορα, Αθήνα 1982Βαγγέλης Τζούκας, Οι οπλαρχηγοί του ΕΔΕΣ στην Ήπειρο, 1942- 1944, Εστία, Αθήνα 2013

Γιάννης Σκαλιδάκης, Η Ελεύθερη Ελλάδα. Η εξουσία του ΕΑΜ στα χρόνια της Κατοχής (1943- 1944), Ασίνη, Αθήνα 2014

Θανάσης Φωτίου, Η ναζιστική τρομοκρατία στην Ελλάδα, Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2011

 Μενέλαος Χαραλαμπίδης, Η εμπειρία της Κατοχής και της Αντίστασης στην Αθήνα, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2012

Χάγκεν Φλάισερ, Οι πόλεμοι της μνήμης. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη δημόσια ιστορία, Νεφέλη, Αθήνα 2008

— «Αντίποινα των γερμανικών δυνάμεων Κατοχής στην Ελλάδα 1941-1944», Μνήμων 7 (1978-1979), σ. 182-195

 Ιάσονας Χανδρινός, Το τιμωρό χέρι του λαού. Η δράση του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη πρωτεύουσα 1942- 1944, Θεμέλιο, Αθήνα 2012

Κώστας Χατζηπατέρας, Μαρία Φαφαλιού-Δραγώνα (επιμ.), Μαρτυρίες 41-44 – Η Αθήνα της Κατοχής, 2 τόμοι, Κέδρος, Αθήνα 2002

Τη δεκαετία του ’90 ξεκινάει η δημόσια συζήτηση για το Ολοκαύτωμα σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Η ελληνική ιστοριογραφία εισέρχεται στο πεδίο της μελέτης του Ολοκαυτώματος με σχετική καθυστέρηση, ξεκινώντας από δύο σημαντικά βιβλία, του Χάγκεν Φλάισερ και του Μαρκ Μαζάουερ, οι οποίοι ενέταξαν για πρώτη φορά την εμπειρία της εβραϊκής γενοκτονίας στη γενική ιστορία της Κατοχής.

 Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, Το Ολοκαύτωμα στις μαρτυρίες των Ελλήνων Εβραίων,  Παρατηρητής, Αθήνα 1993

Andrew  Apostolou, «Strategies of Evasion: Avoiding the Issue of Collaboration and Indifference during the Holocaust in Greece», στο R. Stauber (επιμ.), Collaboration with the Nazis: Public Discourse after the Holocaust, Routledge,Νέα Υόρκη και Λονδίνο 2010, σ. 138-165

Οντέτ Βαρών-Βασάρ, Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης, β’ έκδοση, Εστία,Αθήνα 2012

Οντέτ Βαρών-Βασάρ, «Η γενοκτονία των Ελλήνων-Εβραίων και η αποτύπωσή της: Μαρτυρίες, λογοτεχνία και ιστοριογραφία», στο Γιώργος Αντωνίου και Νίκος Μαραντζίδης (επιμ.), Η εποχή της σύγχυσης. Η δεκαετία του ’40 και η ιστοριογραφία, Εστία, Αθήνα 2008, σ. 289-343

Γαβριέλλα Ετκμεκτσόγλου, «Το Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων», στο Ιστορία της Ελλάδας του 20ού αιώνα. Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, 1940-1945. Κατοχή-Αντίσταση, τόμ. Γ΄, επιμ. Χ. Χατζηϊωσήφ και Π. Παπαστράτης, Βιβλιόραμα, Αθήνα 2010, σ. 175-196

Hagen Fleischer, “Greek Jewry and Nazi Germany. The Holocaust and its antecedents”, στο: Οι Εβραίοι στον ελληνικό χώρο: Ζητήματα ιστορίας στη μακρά διάρκεια (επιμ. Έφη Αβδελά, Οντέτ Βαρών), πρακτικά συμποσίου Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Εβραϊσμού, Γαβριηλίδης, Αθήνα, 1995, 23- 24 Νοεμβρίου 1991, σ. 185- 206

K. E. Fleming, Greece. A Jewish History, Princeton University Press, New Jersey, 2008.

Μιχαήλ Μόλχο, Ιωσήφ Νεχαμά, In Memoriam: Αφιέρωμα εις την μνήμην των Ισραηλιτών θυμάτων του ναζισμού εν Ελλάδι, μτφρ. Γ. Ζωγραφάκης, Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη 1974 [1η έκδοση: M. Michael και J. Nehama (1948), Inmemoriam: ΗommageauxvictimesjuivesdesNazisenGrèce, Θεσσαλονίκη]

 H.R. Benveniste, «The Coming out of Jewish History in Greece», διαθέσιμο στο http://ehess.dynamiques.fr/usagesdupasse/139/

 Ρίκα Μπενβενίστε (επιμ.), Οι Εβραίοι της Ελλάδας στην Κατοχή, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1998

- - Αυτοί που επέζησαν. Αντίσταση, εκτόπιση, επιστροφή. Θεσσαλονικείς Εβραίοι στη δεκαετία του 1940, Πόλις, Αθήνα 2014

Συνέδρια/ Ημερίδες

Τα πρώτα συνέδρια για την δεκαετία του 1940 έγιναν το 1978 στην  Ουάσινγκτον (υπό την αιγίδα της Εταιρείας Νεοελληνικών Μελετών MGSA) και στο Λονδίνο, από συλλόγους της ελληνικής διανόησης στη διασπορά. Το σημαντικότερο επίτευγμα του συνεδρίου στην Ουάσινγκτον -σύμφωνα με τον κύριο οργανωτή του, Τζον Ιατρίδη- ήταν πως ειδικευμένοι επιστήμονες, ανεξάρτητα από την ιδεολογική τους ένταξη, κατάφεραν να συνευρεθούν και να συζητήσουν για ζωτικά θέματα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Το 1984 ακολούθησε στη Δανία το πρώτο συνέδριο αποκλειστικά αφιερωμένο στον Εμφύλιο, με πρωτοβουλία των Ole Smith και Lars Baerentzen. Το 1987 πραγματοποιήθηκε άλλο ένα συμπόσιο ίδιας θεματικής πάλι στην Κοπεγχάγη.

Το 1984, στο πρώτο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα για την περίοδο της Γερμανικής Κατοχής στη χώρα, οι κύριοι διοργανωτές (Σβορώνος-Φλάισερ) είχαν καταλήξει πως οι συνθήκες ήταν πλέον ώριμες και το επιστημονικό υλικό επαρκές για την ανάπτυξη μιας προβληματικής με την αναγκαία επιστημονική αποστασιοποίηση. Καρπός του συνεδρίου ήταν ο τόμος- ορόσημο: Χάγκεν Φλάισερ, Νίκος Σβορώνος (επιμ.), Πρακτικά Α’ Διεθνούς Συνεδρίου Σύγχρονης Ιστορίας. Η Ελλάδα 1936-1944. Δικτατορία- Κατοχή- Αντίσταση, Αθήνα 1989. Στην Οργανωτική επιτροπή συμμετείχαν οι Σβορώνος και Φλάισερ, πρόεδρος και αντιπρόεδρος αντίστοιχα, οι Προκόπης Παπαστράτης και Γιάννης Ρουμπάτης (γραμματεία) και τα μέλη: Σταύρος Θωμαδάκης, Γιάννης Κολιόπουλος, Κωστής Μοσκώφ, Γεράσιμος Νοταράς και Κωνσταντίνος Τσουκαλάς. Μόλις δύο χρόνια πριν είχε αναγνωριστεί η Εθνική Αντίσταση, η ψυχολογία της εποχής και το πολιτικό θερμόμετρο επέτρεπαν την ψύχραιμη θεώρηση της περιόδου. Άλλωστε, οι διαιρετικές τομές του παρελθόντος, αποτέλεσμα και της μετεμφυλιακής παγίωσης του κράτους της Δεξιάς, είχαν -έστω πλασματικά- ξεπεραστεί για χάρη αυτού του νέου εθνικού αφηγήματος.

Το δεύτερο συνέδριο στην Ελλάδα πραγματοποιείται τον Μάιο του 1995, 50 χρόνια μετά τη συμμαχική νίκη στην Ευρώπη: «Η Ελλάδα 1936-1949. Από τη Δικτατορία στον Εμφύλιο. Τομές και Συνέχειες» - με πρωτοβουλία και πάλι του Χάγκεν Φλάισερ σε αγαστή συνεργασία με το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ). Καρπός του συνεδρίου ήταν ο συλλογικός τόμος: Χάγκεν Φλάισερ (επιμ.), Η Ελλάδα 1936-1949. Από τη Δικτατορία στον Εμφύλιο. Τομές και Συνέχειες, Αθήνα 2003.

Τον Νοέμβριο του 2012 διοργανώθηκε από το Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με την υποστήριξη της Γερμανικής Υπηρεσίας Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD) ένα συνέδριο προς τιμήν του Χάγκεν Φλάισερ ("Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Εμφύλιος. Η δεκαετία του '40 και η μακρά σκιά της"). Ζητούμενο ήταν ένας απολογισμός της περιόδου και των –έως σήμερα- επιπτώσεών της. Το συνέδριο ξεχώριζε για τη μεγάλη γκάμα θεματικών, κυρίως: κατακτητές, δοσιλογισμός και Αντίσταση / γενοκτονία των Ελληνοεβραίων / ενδοελληνικές συγκρούσεις και Εμφύλιος / ιστοριογραφικές διαμάχες και αναθεώρηση της ιστορίας / προπαγάνδα και πολιτική των συμμαχικών δυνάμεων / μαρτυρικοί τόποι και προφορική ιστορία / πολεμικές επανορθώσεις και αποζημιώσεις / (μη) δίωξη εγκληματιών πολέμου / η παρουσία της δεκαετίας του ’40 στον πολιτικό λόγο και στη λογοτεχνία / τα δύο γερμανικά κράτη και το κατοχικό παρελθόν της Ελλάδας / μνήμη και διαμόρφωση ταυτοτήτων στην μεταπολεμική Ελλάδα και αλλού. Ο τόμος με τα επεξεργασμένα κείμενα του συνεδρίου εκδόθηκε το 2015: Κατερίνα Γαρδίκα, Άννα Μαρία Δρουμπούκη, Βαγγέλης Καραμανωλάκης, Κώστας Ράπτης (εισαγωγή- επιμέλεια), Η μακρά σκιά της δεκαετίας του 1940. Πόλεμος-Κατοχή-Αντίσταση- Εμφύλιος, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2015.