Στις 12 Οκτωβρίου 1944, κατά την αποχώρησή τους από την Αθήνα, οι Γερμανοί κατέθεσαν στεφάνι στον Άγνωστο Στρατιώτη για να δηλωθεί πως δεν είχαν έρθει ως "εχθροί της Ελλάδας". Με μια ανακοίνωση - το ίδιο ακαθόριστα φιλική, όπως στην αρχή της Κατοχής - τα τριάμισι ενδιάμεσα χρόνια έδειχναν να έχουν διαγραφεί. Στη "Διακήρυξη προς τον ελληνικό λαό" η Γερμανική Διοίκηση παρέπεμπε στις άοκνες προσπάθειες των γερμανικών αρχών προκειμένου να προωθήσουν τις οικονομικές και πολιτιστικές υποθέσεις στην κατεχόμενη χώρα. Ωστόσο, το στεφάνι θα ποδοπατηθεί, αφού η χώρα δεν είναι πλέον η ίδια.

Μετά το τέλος του πολέμου δεν επακολούθησε ειρήνη στη χώρα, καθώς οι εσωτερικές διαφορές που υφίσταντο ήδη επί Κατοχής αναζωπυρώθηκαν. Στις 3 Δεκεμβρίου 1944 ξέσπασαν τα Δεκεμβριανά που διήρκεσαν 33 μέρες. Στην Αθήνα δυνάμεις του ΕΛΑΣ συγκρούστηκαν με βρετανικές και κυβερνητικές δυνάμεις σε μια σειρά αιματηρών μαχών που οδήγησαν σε ήττα τις δυνάμεις της Αριστεράς. Τον Φεβρουάριο του 1945 υπογράφτηκε η Συνθήκη της Βάρκιζας που υποχρέωνε τον ΕΛΑΣ σε αφοπλισμό και προέβλεπε γενική αμνηστία. Παρόλα αυτά, η επιθυμητή κάθαρση δεν επήλθε ποτέ. Το αστικό στρατόπεδο ενσωμάτωσε στον κρατικό μηχανισμό όλες τις αντικομμουνιστικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων αυτών που είχαν συνεργαστεί με τους κατακτητές, και αναδιαμόρφωσε το πολιτικό σκηνικό με βάση τη διάκριση ανάμεσα σε "εθνικόφρονες" και "κομμουνιστές". Παράλληλα κλιμακώθηκαν οι διώξεις εναντίον αριστερών πολιτών και μελών του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ  ενώ η δράση παραστρατιωτικών δεξιών οργανώσεων έμεινε γνωστή με τον όρο Λευκή Τρομοκρατία.

Την Κατοχή και τα Δεκεμβριανά διαδέχτηκε ο Εμφύλιος (1946- 1949), που οδήγησε την Ελλάδα σε αποκλίνουσα πορεία σε σχέση με τις πολιτικές του παρελθόντος των υπόλοιπων ευρωπαϊκών κρατών. Δεξιοί και Αριστεροί πολέμησαν μέχρι το 1949, με την αμερικάνικη βοήθεια προς τους πρώτους να παρέχει τα εχέγγυα για μια τελική νίκη του κυβερνητικού στρατοπέδου. Κατά συνέπεια, η αντίσταση του ΕΑΜ υποβαθμίστηκε στον μεταπολεμικό επίσημο- θεσμικό λόγο, κάτι που υποβοήθησε και την ενσωμάτωση των δοσιλόγων στον εθνικό κορμό. Ο Εμφύλιος Πόλεμος κληροδότησε έριδες και διχογνωμίες, και μια διαιρεμένη μνήμη γύρω απ’ την κρίσιμη δεκαετία του ’40. Συνέπεια όλων αυτών ήταν η καθιέρωση του εορτασμού της έναρξης του πολέμου, της επετείου του "Όχι", σε εθνική εορτή, ενώ το τέλος του πολέμου στην Ελλάδα, σε αντίθεση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποσιωπάται στη συλλογική μνήμη.